BAB 1: SEJARAH AWAL NEGARA

KERAJAAN-KERAJAAN MELAYU.

Pemerintahan Kerajaan Melaka

• Sistem pemrintahan pada hari ini masih diamalkan dalam sistem beraja negara. Kedudukan paling tinggi dalam sistem pemerintahan awal di Melaka ialah raja atau 'Yang di-Pertuan'.
• Apabila pemerintah kerajaan Melaka mula memeluk islam , pemerintahnya digelar 'Sultan' dan 'Syah'.

jadual 1.1  Nama pemerintahan dan tempoh pemerintahan Sultan-sultan Melaka


*Jadual dia atas merujuk kepada Dewan Bahasa dan Pustaka ,1990 mengikut pandangan Sarjana terdahulu . Berbeza dengan pandangan sarjana terkini IKSEP dan kerajaan Negeri Melaka ,2012 yang menunjukkan perbezaan tahun pemerintahan .

• Ramai sarjana sejarah bersetuju bahawa sultan Iskandar Syah merupakan pemerintah Melaka pertama yang memeluk islam . Sistem ini disebut 'raja mutlak' (kedudukan raja tidak boleh dipersoal dan diganggu gugat).
• Kuasa dan hak raja berkait rapat dengan beberapa konsep yang menjadi fahaman dan amalan masyarakat pada waktu itu  spt 'taat setia', 'derhaka', 'daulat', 'tulah', dan 'nobat'.
• Konsep ini berkait rapat dengan protokol diraja yang melibatkan alat kebesaran atau bahasa istana spt 'titah', 'patik', 'murka', 'kurnia', dan 'anugerah' . Istilah lain pula spt 'bersiram', 'gering', dan 'mangkat'.
• Melaka dikenali sebagai sebuah kerajaan yang mempunyai pentadbiran yang tersusun sepanjang tempoh kekuasaannya. Sultan melantik para pembesar yg berfungsi sbg pentadbir  , pelaksana undang-undang , menghakimi perbicaraan , mengawal keselamatan , mentadbir hal ehwal pelabuhan , merancang hubungan antarabangsa serta melaksanakan protokol dan adat istiadat istana.
• Rja dibantu oleh sebuah organisasi yg tersusun dengan hierarki dipanggil 'Sistem Pembesar Empat Lipatan'.
   

Rajah 1.2 Sistem Pembesar Empat Lipatan

• Sistem pentadbiran kerajaan Melaka berkait rapat dengan peranan yang dimainkan oleh empat orang pembesar utama iaitu Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung dan Laksamana.

• Jawatan dan tugas Pembesar Berempat dalam pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka :

a) Bendahara

- Penasihat raja dalam bidang pentadbiran

- Menteri utama

- Ketua turus angkatan perang

- Ketua Hakim

- Pemangku sultan ketika sultan gering atau ke luar negara

b) Penghulu Bendahari

- Pemungut hasil atau ufti

- Ketua bagi semua Bendahari

- Ketua urusetia istana

- Ketua semua syahbandar

c) Temenggung

- Ketua polis dan penjara (Memelihara keamanan dan keselamatan dalam negeri)

- Penguasa bandar dan Kota Melaka

- Protokol istana

- Hakim di darat

- Mengawasi pedagang asing di Melaka

- Memastikan sukatan dan timbangan pedagang betul

d) Laksamana

- Ketua angkatan laut (menjaga ketenteraman di laut)

- Mengawal keselamatan sultan

- Ketua duta

- Ketua urusan diraja ke seberang laut

• Selain itu, syahbandar juga dikenali sebagai pegawai pelabuhan, hulubalang besar sebagai panglima perang , ulama, mandulika, tentera, mantri, Seri Bija, bentara, chetria, orang kaya dan bangsawan yang lain mewakili pembesar 8, 16, dan 32 tadi.
• Wilayah pemerintahan empayar Melaka terbahagi kepada 4 ketegori utama:

       (a)Kota Melaka

       (b)Wilayah-wilayah pegangan/pemakanan

       (c)Wilayah-wilayah taklukan

       (d)Jajahan-jajahan takluk

• Kota Melaka ditadbir di bawah pusat pentadbiran utama.